Bilim tarihinde ‘Tek Sağlık’ düşünce olarak ilk defa 19. yüzyılın ikinci yarısında (1855’de) gündeme gelmiş, terimsel kullanımı ile 21. yüzyılın hemen başında (2003’de) sağlık alanyazanındaki (literatürde) yerini almıştır. Bu bağlamıyla, ‘Tek Sağlık’ terimi disiplinlerarası bilimsel işbirliği kültüründen beslenerek son 21 yıllık kullanım sürecinde oldukça geniş anlam kazanmış ve konu kapsamı bakımından “zoonotik tehditlerin ötesine” geçerek, öngörülenden çok daha fazla anlam ve kapsam genişlemesine ulaşmıştır. ‘Tek Sağlık’ terimi günümüzde (Antroposen Çağı’nın son çeyrek yüzyılında) insan, hayvan, bitki, çevre ve ekosistem (İHBÇE)-arayüzünde süregelen dinamik sağlık sorunlarına çözüm üretmek için disiplinlerarası bilimsel işbirliğinin ayrılmaz bir yaklaşım aracı olarak güncelliğini korumaktadır. Özellikle, içinde yaşanılan son çeyrek yüzyılda, Karmaşık Sağlık Sorunları (KSS’ler) olarak ifade edilen mikrobiyal tehditler, antimikrobiyal direnç, biyoçeşitliliğin azalması, küresel hareketlilik, yeniçıkan zoonotik salgınlar, yeniçıkan zoonotik patojenler, vektörlerle bulaşan hastalıklar, kanserojenler, obezojenler ve diğer ekotoksikolojik sağlık riskleri ve küresel iklim değişikliği ile “iklime duyarlı hastalıklar” gibi birbirleriyle ilintili “sağlık sorunları yumağı” giderek büyümekte, çokyanlı yaşamsal tehdit olmaya devam etmektedir. Bu nedenle, 20. yüzyılın son yarısında ve özellikle 21. yüzyılda oluşan disiplinlerarası işbirliği ve “bilimsel gelişme kültürü” geçmişten çok daha önemli hale gelmiştir. Bunlara ek olarak, son çeyrek yüzyılın iletişim olanakları, bilimsel iletişim hızındaki değişim ve kapsama ilişkin veriler nesnel bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde ve gelecek öngörüleri dikkate alındığında yaşanılagelen sürecin ve sağlık alanındaki mesleklerarası etkileşim ve bağlantıların ne kadar iç içe geçmiş olduğu görülecek, sorunların ve/veya “hazırlayıcı faktörlerin” ne kadar karşılıklı birbirlerine bağlantılı olduğu kendiliğinden anlaşılacaktır. Dolayısıyla, son yarım yüzyıla özgü bütün bu sorunlar kümesi veya “KSS’ler kasırgası” sağlık alanında ve sağlık alanyazınında kaçınılmaz olarak bir paradigma değişimini zorunlu kılmıştır. Bu paradigma yaklaşımı ise elinizde tuttuğunuz “Güncel Tek Sağlık; Zoonotik Tehditlerden İklimsel Afetlere ve Ekotoksikolojik Sorunlara Düşünce Evrimi” kitabıyla anlatılmaya çalışılan “Tek Sağlık Düşüncesi” veya “Tek Sağlık Felsefesinden” başka bir şey değildir.
Küreselleşmenin kaçınılmaz sonucu olarak dünyada hem teorik ve hem de uygulamalarda bu gelişmeler olurken Türkiye bu gelişmelerin ve değişim sürecinin dışında kalamazdı kuşkusuz… Dolayısıyla, Aralık 2022'de yayınevimizce basılan “Tek Sağlık; 21 Yüzyılın Karmaşık Sağlık Sorunlarıyla Yüzleşmek” kitabı ile Aralık 2023’de yine Duvar Yayınevi yayınları arasında çıkan “Güncel Tek Sağlık; Zoonotik Tehditlerden İklimsel Afetlere ve Ekotoksikolojik Sorunlara Düşünce Evrimi” kitabı da çoklu-disiplinlerden oluşan ve “mesleklerarası işbirliği kültüründen beslenen” özgün bir eser olarak okurlarla, “Tek Sağlık gönüllüleri” ile buluşmaktadır. Böylece, son iki yılda Türkiye’de ‘Tek Sağlık Düşüncesi’ üzerine Türkçe yazılmış olan bu iki kitap içerik, kurgu, konu kapsamı yönüyle sağlık ‘alanyazınında’ ikileme niteliği ile yayın dünyasındaki yerini almış, okurlarını beklemektedir.
Türkiye'de sağlık alanyazınında birer ilk niteliğindeki bu iki “Tek Sağlık” kitabının ortak özelliği, Tek Sağlık Düşüncesi üzerine mesleklerarası ve disiplinlerarası işbirliğini yansıtan nitelikte ve çok geniş katılımlı akademisyen yazarlar tarafından yazılmış olmalarıdır. Ayrıca Güncel Tek Sağlık kitabının editörleri ve yazarları arasında veteriner hekim, hekim, çevre bilimci, biyolog ve sağlık yönetim bilimlerinden bilim insanlarını bir araya getirmektedir. Böylece, çok yakın geçmişte, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de eşine az rastlanır geniş bir düşünce yelpazesi oluşturan akademik eserler ortaya çıkmıştır..
Aynı şekilde, Güncel Tek Sağlık kitabına farklı disiplinlerden “deneyimli bilim insanlarının” önsöz yazmış olmaları, bir bütün olarak kitaba ve konu içeriklerine oldukça önemli derinlikte katkı sağlanmaktadırlar. Güncel Tek Sağlık kitabında bölüm yazan yazarların mesleklere göre dağılımı gözden geçirildiğinde, hekim, veteriner hekim, çevre bilimci, biyolog ve sağlık yönetim bilimi alanlarından toplam 42 yazarın ve 4 editörün görev aldığı görülecektir. Güncel Tek Sağlık kitabı bu yönüyle değerlendirildiğinde, 21. yüzyıla özgü KSS’lerin sadece zoonotik tehditlerden oluşmadığı; küresel iklim değişikliğinin ve antimikrobiyal direnç krizinin “pandemilerden” daha sarsıcı olduğu; ekotoksikolojik sorunlar, Obezojenler ve Endokrin Bozucu Kimyasalların başka bir “sessiz pandemik” tehdit olduğu anlaşılacaktır.
Bütün bu nedenlerle, Tek Sağlık Düşüncesi, başlangıçta zoonotik tehditleri “yönetmek” ve zoonotik hastalıklarla mücadele etmek gereksinimden doğmuş olsa da günümüzde birçok KSS’nin zoonozların ötesinde, küresel iklim değişikliği, antimikrobiyal direnç, ekotoksikolojik sorunlar, Obezite, Endokrin Bozucu Kimyasallar gibi enfeksiyöz ve/veya enfeksiyöz olmayan sağlık sorunlarının Tek Sağlık Düşünce yaklaşımı ile incelemeye alınması Güncel Tek Sağlık kitabının önem ve önceliğini ortaya koymaktadır.
Toplam 6 Kısım ve 28 Bölümden oluşan “Güncel Tek Sağlık; Zoonotik Tehditlerden İklimsel Afetlere ve Ekotoksikolojik Sorunlara Düşünce Evrimi” kitabının sağlık alanyazınında yeni bütüncül yaklaşımlar geliştirmesine; günümüz ve yakın geleceğin hekimlerinin, sağlık çalışanlarının, çevrebilimcilerinin yetiştirilmesine; Tek Sağlık Eğitimi yoluyla Karmaşık Sağlık Sorunlarının azaltılması ve çözümlenmesi sürecine katkı sunmasına ve özellikle 21. yüzyıl dinamiklerinin zorladığı, beklenen “düşünce evriminin” başlatılması için esin kaynağı olması umuduyla…
İyi okumalar…
Basım Tarihi | : | 2023 |
Basım Dili | : | Türkçe |
Boyutları | : | 21 X 29,7 |
Cilt Durumu | : | Karton Kapak |
Kağıt Tipi | : | 80 gr 1. Hamur |
Sayfa Sayısı | : | 472 |
ISBN | : | 978-625-6643-09-3 |